“Бодлогын нам” зорилт, хэрэгжилт

Өнгөрсөн хугацаанд улс төрийн намуудын гаргаж байсан нийтлэг алдаа нь сонгуульд ялахын төлөө бүх анхаарлыг хандуулж ирсэн явдал юм. Ялалтад хүрэхийн тулд иргэдэд таалагдсаныг амладаг, эргээд төр засаг нь бодлого шийдвэр гаргахдаа эсэргүүцлийг сөрж зогсохоос айж эмээдэг буюу Үндэсний эрх ашгийг эн тэргүүнд тавьдаггүй байсанд оршино.

Хуучнаар сэтгэж, зарим үр ашиггүй төсөл, хөтөлбөр, сонгуулийн утга учиргүй амлалтуудад төвлөрсөөр байвал ард иргэдийн амьдралын чанар дээшлэхгүй, улс орны хөгжил дэвшил удаашралтай, эдийн засгийн сул хэвээр байсаар байх болно. Эдгээр асуудлыг бүрэн шийдвэрлэхийн тулд бид суурь реформуудыг зайлшгүй хийх хэрэгтэй.

МАН-ын 30 лахь Их Хурлаар шинэчилж, сайжруулаад байгаа намын хөтөлбөр буюу хичээн эрмэлзэх зүйл бол бидний улс орныхоо хөгжлийг харах үндсэн чиглэл, хийж хэрэгжүүлэх ажлын талаар баримтлах бодлого, үйл ажиллагааны хөтөлбөр, хөгжлийн загвар мөн.

Энэ нь шинжлэх ухаанч байж, үзэл баримтлалдаа суурилсан бодлогыг боловсруулдаг, сонгуулиар эрүүл мэтгэлцээн өрнүүлж чаддаг орчин цагийн бодлогын нам болохыг зорьж буйн илрэл юм.

Манай нам мэргэшсэн улс төрийн байгууллага болон хөгжих, популист улс төрөөс татгалзах, улс орныхоо нөөц боломжийг үнэлсний үндсэн дээр ямар бодлого хэрэгжүүлэх шаардлагатайг бодитоор харж, тооцож, үйл ажиллагаа явуулж чаддаг болсон.

Улмаар бид гадаад улс орнуудын намууд, олон улсын байгууллагуудтай хамтын ажиллагаагаа шинэ шатанд гаргах зорилго тавин ажиллаж байна.

Монгол Ардын Нам нь Үндсэн хууль, Монгол Улсын Гадаад бодлогын үзэл баримтлал, Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал зэрэг суурь баримт бичгүүдэд нийцүүлж, Монгол төрийн гадаад бодлогын үндсэн зорилго, зарчим чиглэлүүдтэй уялдуулсан олон тулгуурт, энхийг эрхэмлэсэн, нээлттэй, бие даасан гадаад бодлогын хүрээнд дэлхийн 50 гаруй улс төрийн нам, СоцИнтерн, Прогрессив Альянс, Азийн социал демократ намуудын сүлжээ зэрэг 30 гаруй олон улсын байгууллагатай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлж байна.

Дээрх олон улсын байгууллагууд болон  олон улс дахь социал демократ үзэл баримтлал бүхий намуудын хамтын нийгэмлэгт дэд ерөнхийлөгч, удирдах зөвлөлийн гишүүн, байнгын хорооны гишүүнээр манай намын төлөөллүүд сонгогдон ажиллаж байна.

Цаашид намын дэргэдэх судалгааны байгууллагуудын чадавхыг бэхжүүлэх, орчин цагийн хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэн сайжруулсаар байх нь Монгол Улсын улс төрийн голлох хүчний нэг болох Монгол Ардын Намын гол анхаарах шаардлагатай зүйлсийн нэг мөн. Иймд намын дэргэдэх судалгааны хүрээлэнд манай улсын сор болсон салбар салбарын эрдэмтэн судлаачид, нэр хүнд бүхий эрхмүүдийг нам харгалзахгүйгээр урьж, Монгол Улсын цаашдын хөгжил, тулгамдсан асуудлуудын гарц, шийдлийг хэлэлцэж, зөвшилцдөг тогтолцоог бий болголлоо.

Өнгөрсөн онуудад онд нийгмийн даатгалын багц хууль, боловсролын багц хууль, эдийн засгийн бодлого, төрийн зохистой оролцоо, дэвшилтэт татварын бодлого гэх мэт чухал асуудлуудаар УИХ, Засгийн газрын гишүүдийг оролцуулсан өндөр үр бүтээмжтэй цуврал хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа.

“Гишүүн төвтэй нам” зорилт, хэрэгжилт

Монгол Ардын намын оршин байгаа үндэс бол намын гишүүд, анхан шатны байгууллагууд мөн.

Намын гишүүдийн тоог нэмэгдүүлэх, чанарыг дээшлүүлэх, гишүүн нэг бүртэй байнгын харилцаатай байх зорилгоор Намын анхан шатны байгууллагын бүтэц зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох ажлыг 2019 онд Нийслэлийн намын үүрүүдээс эхлүүлсэн.

Нийслэлийн намын хороо 1991 онд 33 мянга гишүүнтэй байсан бол 2016 онд 34.9 мянган гишүүнтэй байсан. 27 жилийн хугацаанд 1900 гишүүнээр л нэмэгдсэн буюу гишүүдийн тооны өсөлттэй харьцуулахад хангалтгүй байлаа. Тиймээс гишүүдийн оролцоо, идэвхийг нэмэгдүүлэх, иргэд сонгогчдын өргөн хүрээг хамрах, илүү ойртох зорилгоор нийслэлийн Намын анхан шатны бүтцийн өөрчлөлтийг хийж байлаа. Энэ нь 2016, 2020 оны УИХ, нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын сонгуульд амжилт үзүүлэхэд түлхэц болсон гэж үзэж байна.

Цаашид гишүүд үзэл баримтлал, итгэл үнэмшлээрээ намын үйл ажиллагаанд идэвх, санаачилгатай чөлөөтэй оролцож болдог болгох, эргээд зөв зүйтэй саналууд нь  төр засгийн үйл ажиллагаанд бодит тусгалаа олдог байх тогтолцоог бүрдүүлэхийг зорьж байна.

Тухайлбал Удирдах зөвлөлийн ажлын алба болон бага хурлын гишүүд орон даяар сум, дүүрэг, хороодод хийх уулзалтыг тогтмолжууллаа. Өнгөрсөн 2 жилийн хугацаанд анхан шатны байгууллагын гишүүдээс 12 төрлийн, 2000 гаруй санал ирүүлж байгаагийн дийлэнх нь Төр засгийн үйл ажиллагаанд гарч буй алдаа дутагдал, намын гишүүдийн дүрмийн хүрээнд хүлээсэн үүрэг хариуцлага, ёс зүйн талаар байна.

Гишүүдийнхээ дуу хоолой, үзэл бодлыг саяхныг хүртэл төлөөллийн зарчмаар сонсож ирсэн бол цаашид Цахим нам 2.0 системээр дамжуулан олонхийн саналыг үндэслэн, улс төрийн шийдвэр гаргадаг зарчимд шилжих боломжийг нээсэн.

“Нээлттэй нам” болох зорилт, хэрэгжилт

Өнгөрсөн хугацаанд манай намын сонгуульт болон хариуцлагатай албан тушаалтнуудын талаарх мэдээлэл, үйл ажиллагааны тайлан зэрэг нь ил тод бус, тодорхойгүй байж ирсэн. Мөн намын Удирдах зөвлөл, түүний ажлын алба, намын хороодын үйл ажиллагаа ойлгомжгүй буюу нэг ёсондоо олон нийтэд хаалттай бүтэц мэтээр харагдаж байсан нь үнэн.

Мэдээллийн эрин зуун буюу 21 дүгээр зуунд парламентын ардчилсан засаглалтай улс орны улс төрийн нам хэрхэвч хаалттай, хэсэг бүлгийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулах ёсгүй. Энэхүү бодит шаардлагыг шууд хүлээн авч, үйл ажиллагааныхаа ил тод байдлыг хангах нь цаг үетэйгээ нийцсэн, шинэчлэлийн нэг хэлбэр юм.

Иймд Монгол Ардын Нам үйл ажиллагаагаа гишүүд дэмжигчид, түүнчлэн иргэд олон нийтэд нээлттэй болгох, мэдээллийг шуурхай хүргэх, эргэх холбоотой ажиллах хүрээнд хэд хэдэн сувгийг нээн ажиллуулж байна.

Тухайлбал намын төв байранд иргэдийг хүлээн авах өрөөг өдөр тутам ажиллуулан, гишүүдтэйгээ утсаар холбогдож санал, судалгаа авах, мэдээлэл хүргэх зэрэг харилцааны олон сувгийг нээснээр 2022 оны байдлаар 38.400 гишүүдэд хүрч ажилласан.

УЛС ТӨРИЙН НАМЫГ ХААЛТТАЙ, ХЭСЭГ БҮЛЭГ ХҮМҮҮСИЙН ЭРХ АШГИЙН НЭГДЭЛ ГЭСЭН БУРУУ ОЙЛГОЛТЫГ ӨӨРЧЛӨХИЙН ТУЛД МАНАЙ НАМ НЭЭЛТТЭЙ БОЛОХ ҮЙЛ ЯВЦЫГ БҮХ ШАТАНДАА ЗОРЬЖ АЖИЛЛАХ ЁСТОЙ.

“Цахим нам” зорилт, хэрэгжилт

Бид технологийн цоо шинэ эрэмбэд дэвшсэн цаг үед амьдарч байна. Ухаалаг төхөөрөмжүүдээр дамжуүлан сурч боловсорч, мэдээлэл солилцож, нийгмийн үйл ажиллагаанд цахим хэлбэрээр оролцдог болоод байна. Манай улсын нийт өрхийн 80 хувь нь интернет хэрэглэдэг. Ухаалаг утас хэрэглэгчдийн тоо 3.4 сая байгаа нь нийт хүн амын тоотой тэнцүү байна. Энэ цаг үед аливаа намд хурд, үр дүн, олон мянган гишүүдийн оролцоо, ил тод байдал чухал байна.

Иймд Монгол Ардын Нам 2017 онд цахим нам болох зорилт дэвшүүлсэн. Улмаар цахим нам 1.0 хувилбараар цаасан бүртгэлийг халж, намын бүх гишүүдээ таньдаг бүртгэлийн нэгдсэн систем үүсгэсэн. Улмаар 2022 онд цахим нам 2.0 системийг нэвтрүүлснээр намын гишүүний идэвх оролцоог системтэйгээр хэмжих, урамшуулах техникийн нөхцөл боломж бүрдсэн.

Цаашид ур чадвар, мэдлэг, туршлагыг олж илрүүлэх, гүнзгийрүүлэн сургах, улс төрийн дэмжлэг үзүүлэх, хариуцлагатай албан тушаалд томилох, ёс зүйн хариуцлага тооцох, хийсэн ажлын үр дүнг нь үнэлж дүгнэх зэрэг өргөн боломжийг шинэ систем нээж байгаа юм.

Тодорхой цаг хугацааны шалгуурыг давж, туршиж баталгаажигдсан, орчин үеийн дэвшилтэт шийдлийг шингээсэн тул та бидэнд тулгардаг байсан олон төрлийн асуудлыг хялбарчилж, намын үйл ажиллагаа илүү үр ашигтай, үр дүнтэй, зардал, цаг хугацааг хэмнэх боломжийг бүрдүүллээ.

“Дэвшилтэт Нам” зорилт, хэрэгжилт

Улс оронд тулгамдаад байгаа олон асуудлууд улс төрийн намуудтай холбоотой. Парламентын засаглалтай манай орны хувьд төрийг бүрдүүлэгч институци болох нам өөрөө зөв байж, иргэдийнхээ эрх ашгийг хангахын төлөө байх ёстой.

Эх нь булингартай бол адаг нь булингартай. Эрх барьж байгаа манай намын хувьд дотооддоо алдаа, оноотой асуудлуудыг шүүн тунгааж, засаж залруулах нь эх орон, ирээдүй хойч үеэ хайрлаж байгаагийн илрэл юм.

Өнөөдөр Монгол Ардын намын үйл ажиллагаа, түүний цар хүрээ өнгөрсөн 7 жилийн хугацаанд хөгжин дэвшиж, шинэ зууны, дэвшилтэт арга барилд шилжиж байна. Тухайлбал намаас сонгогдож, томилогдсон төрийн өндөр албан тушаалтнууд үг үйлдэл, ёс зүйдээ илтэд анхаарах шаардлага өдөр тутам нэмэгдэж байна.

Гишүүдийнхээ болон олон нийтийн санал шүүмжлэлийг хүлээн авч чаддаг, эргээд ёс зүйн алдаа дутагдал гарсан этгээдүүдээ эргүүлэн татдаг, иргэдээсээ уучлал гуйдаг зэрэг Монгол Улсад урьд өмнө байгаагүй, Үндсэн хуулийн зүйл, заалт бүрийг ягштал мөрдсөн, зөвхөн гадны жишээнүүдээс харж сонсож байсан үйл явдлууд өрнөж эхлээд байна. Энэ нь бид цаг үеэ даган өөрчлөгдөж, шинэчлэгдсээр байгаагийн тод илрэл юм.

Монгол Ардын Нам мэргэшсэн улс төрийн институци болж, улс төрийн цоо шинэ соёл, хандлагыг өөрсдөөсөө эхлэн бүрдүүлж байгаа нь эргээд бусад намыг зөв чиглэлд хөтлөх, шударга, ёс зүйтэй улс төрчдийг бэлтгэх өндөр ач холбогдолтой. Энэ нь дан ганц манай намын эрх ашиг гэхээсээ илүү Монгол Улсын эрх ашиг юм.